به گزارش خبرنگار مهر، باغها در استان فارس همواره یکی از عناصر هویت ساز استان به شمار می رود.

وجود باغهای تاریخی نیز نه تنها بر هویت استان افزوده بلکه بخشی از ارزشهای میراثی فارس را نیز در خود جای داده است.

نگهداری و رسیدگی به این دسته از باغهای تاریخی می تواند هم در جذب گردشگر موثر باشد هم نگهداری از آنان در حفظ هویت تاریخی منطقه مثمر ثمر خواهد بود.

ازجمله باغهای تاریخی استان فارس مربوط به روستای دوان است که این روزها دیوارهای بلوکی مرتفع منظر این روستا را دچار آسیب کرده است.

باغهای روستای دوان

عضو شورای مرکزی انجمن هم اندیشان جوان در گفتگو با خبرنگار مهر در این رابطه گفت: احداث دیوارهای مرتفع بلوکی در یکی از باغهای تاریخی روستای دوان، علاوه بر آنکه منظر این روستای تاریخی را دچار مشکل کرده، بافت سنتی باغهای تاریخی این منطقه را نیز به هم زد و این احتمال وجود دارد که در صورت عدم تصمیم گیری درست برای حل چنین موضوعی و تداوم این دیوارکشیها در سایر باغهای تاریخی دوان، رفته رفته این باغ های چند صد ساله ارزش تاریخی خود را از دست دهند.

محسن عباسپور افزود: هزاران هکتار از باغهای انگور در روستای تاریخی دوان در حوالی کازرون موجود است که تقریبا همزمان با این روستای تاریخی بنا شده اند و تا به امروز نیز توسط اهالی این روستا حفاظت شده تا آنجا که تولیدات این باغها جزو یکی از سنتی ترین راه های امرار معاش اهالی محسوب می شود و با فرهنگ بومی مردم منطقه نیز عجین شده است.

وی ادامه داد:‌ آنچه باغهای تاریخی انگور روستای دوان را متمایز از سایر باغهای مشابه می کند علاوه بر نوع دیوارچینیها و فضابندیهای ایجاد شده، مربوط به شیوه منحصر به فرد آبخیزداری است که توسط اهالی این روستا از قرن ها پیش مورد استفاده قرار می گرفته است.

این فعال میراث فرهنگی اظهار داشت: این شیوه سنتی به ویژه در منطقه خشک و کم بارانی مانند کازرون آنقدر حائز اهمیت و کاربردی بوده که حتی می تواند به عنوان میراث غیرملموس در فهرست آثار ملی نیز به ثبت برسد.

وی گفت: نکته حائز اهمیت در خصوص این باغهای تاریخی و صدمه ای که دیوار بلوکی جدید الاحداث یکی از باغها به بافت تاریخی منطقه وارد آورده، مربوط به نوع دیوارچینیهاست که از قرنها پیش تا به امروز پابرجا بوده اند و تنها به مرور زمان توسط اهالی بدون تغییر خاصی مرمت می شده اند.

وی بیان کرد: تمامی دیوارهای باغهای دوان از سنگ های لاشه موجود در کوه های اطراف بوده که به صورت خشکه چین و با حداکثر ارتفاع دو متر و میانگین ارتفاع یک و نیم متری در سطح وسیعی از اراضی مسطح و کوه های اطراف دوان گسترده شده اند که این مورد هم باعث نگهداری آب در سطح خاک شده و هم چشم انداز زیبا و کم نظیری را در منطقه به وجود آورده است.

عباس پور با بیلن اینکه به تازگی احداث دیوار بلوکی ناهمخوان با سایر باغها در یکی از این اراضی، از ارزشهای تاریخی منطقه کاسته، تاکید کرد: باغهای انگور دوان به گونه ای ایجاد شده اند که هزاران هکتار از اراضی اطراف این روستا را زیر پوشش قرار داده و حتی تا ارتفاعات کوه های مشرف به دوان نیز امتداد پیدا کرده و با ایجاد باغهایی پلکانی، مانع از اتلاف هرگونه نزولات جوی و بارشهای باران در منطقه می شود به گونه ای که می توان ریشه های یکی از تاریخی ترین شیوه های آبخیزداری در باغها را به وضوح در میان باغهای دوان مشاهده کرد.

عضو شورای مرکزی انجمن هم اندیشان جوان ادامه داد: باغدارهای قدیمی این روستای تاریخی از گذشته های دور علاوه بر استفاده از شیوه پلاکانی در احداث باغ های خود، از برخی تکنیکهای جالب توجه دیگر برای جذب حداکثری آب نیز بهره می بردند به گونه ای که در یکی از این شیوه ها با ایجاد سنگ چینهایی در اطراف درختها، حتی مه و رطوبت موجود در هوا را نیز جذب کرده و به صورت قطره ای به درختهای انگور می رساندند که این مورد نیز باتوجه به گرمای هوای منطقه بسیار حائز اهمیت و هوشمندانه است.

وی گفت: گرچه مجموعه باغهای تاریخی دوان با وسعت و چشم انداز بی نظیر خود هم می توانند در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و هم در کنار بناهای متعدد تاریخی و بافت قدیمی خانه های روستا به یک جاذبه گردشگری در استان فارس و جنوب ایران تبدیل شود اما بلاتکلیف ماندن پرونده ثبت این باغها در فهرست آثار ملی نه تنها باعث تداوم کم توجهی ها به این مجموعه تاریخی شده بلکه حتی زمینه ها را برای نادیده گرفتن بافت تاریخی منطقه و دیوارکشی های غیرهمخوان و نامتوازن در محیط نیز به وجود آورده است.

عباسپور افزود: اهالی روستای دوان از جمله روستانشینان ایران هستند که به خوبی به ارزشهای تاریخی محیط زندگی خود آشنایی دارند و انتظار می رود بیش از سایران نسبت به کنترل و حفظ بافت تاریخی روستا دقت داشته باشند اما به طور حتم نهادهای متولی از جمله سازمان میراث فرهنگی نیز باید پیش از آنکه بدعت احداث دیوارهای بلند بلوکی در بافت تاریخی باغهای دوان آغاز شود واکنش نشان داده و مانع از چنین مسئله ای شود.

بلوک چینی باغ

وی اظهار داشت: بدون تردید چنانچه اقدام مناسبی در این خصوص صورت نگیرد در آینده شاهد گسترش چنین شیوه ای در برخی دیگر از باغها نیز خواهیم بود و در نهایت این باغهای تاریخی پس از قرنها و پیش از آنکه فرصت ثبت در فهرست آثار ملی را به دست آورند، دستخوش تغییرات اساسی و غیرهمخوان با پیشینه ارزشمند خود خواهند شد.

عضو شورای مرکزی انجمن هم اندیشان جوان بیان کرد: در این میان امیدواریم با حمایت بخش دولتی و با برگزاری جشنواره انگور در روستای دوان، بتوان هم ارزشهای تاریخی این روستا را بیش از پیش معرفی کرد و هم آنکه مانع از گسترش آسیبها به بافت تاریخی منطقه شد.

وی تصریح کرد: قدمت روستای دوان با توجه به برخی از آثار تاریخی موجود در آن از جمله قلعه دختر و برخی دیگر از تک بناهای موجود در منطقه به دوران ساسانیان بر می گردد و تقریبا در تمامی متون تاریخی که نامی از کازرون برده شده اشاره ای نیز به این روستا شده است.

وی گفت: در خصوص پیشینه باغهای تاریخی انگور این روستا نیز برخی از پژوهشگران معتقدند خانه های روستای دوان، پس از احداث باغها و رفته رفته توسط باغدارهای دوانی احداث شده است.

عباسپور با اشاره به برجستگیهای تاریخی این روستا گفت: برجستگیها تا بدان اندازه است که دو سال پیش موزه مردم شناسی روستای دوان در یکی از حمامهای تاریخی آن و با همت اهالی و حمایت بخش دولتی احداث شد.

عضو شورای مرکزی انجمن هم اندیشان جوان اظهار داشت: این روستا که بنا به تعبیری ماسوله جنوب ایران است، در 15کیلومتری شمال غربی شهر کازرون و در دل کوه پایه های شمالی این شهر واقع شده علاوه براین، این دیار زادگاه بزرگان و مشاهیری همچون علامه دوانی، شیخ عالی و شیخ جلال الدین محمد دوانی است.