دنیای اقتصاد – زهرا واعظ: همزمان با اعلام نتایج طرح جمع‌آوری اطلاعات اقتصادی خانوارهاي کشور که از روز‌شنبه آغاز شده و خانوارها براساس زمان اعلام شده از وضعیت خوشه‌بندی خود مطلع شده‌اند‌، اعتراض‌ها به نحوه خوشه‌بندی خانوارها به دلیل عدم ارائه توضیحات روشن و کافی درباره مبنای تقسیم‌بندی خوشه‌ها‌، بالا گرفته و نوعی سردرگمي ‌و ابهام را در میان مردم ‌ايجاد کرده است‌.

رییس مرکز آمار‌ايران در اولین واکنش به ‌اين اعتراض‌ها اعلام کرده که 30 درصد جامعه در خوشه 3 (دهک‌های درآمدی بالا) قرار گرفته‌اند و اين 30 درصد شامل 5 ميليون خانوار مي‌شوند که به دلیل دسترسی زودتر به اينترنت و اس‌ام‌اس اعتراض مي‌كنند‌، اگرچه اعتراض آنها به حق است، اما باید تا اردیبهشت سال آينده‌ صبر کنند و سپس با در دست داشتن مستندات کافی برای رسیدگی به اعتراضات به پایگاه‌های اطلاعات خانوار مراجعه کنند‌.

در حالی که به گفته طراحان‌ اين طرح‌، تعیین خوشه‌های درآمدی بر مبنای مدلي است كه مبناي آن طرح هزينه درآمد خانوار است و‌اين طرح بر مبنای یک روش 40 ساله براي طبقه‌بندي مردم جامعه در كشور مورد استفاده قرار گرفته است‌، اما در‌اين روش بعد از اعلام خوشه‌بندي و اينكه افراد خانوارها در چه خوشه‌اي قرار گرفتند، ابهامات زيادي پيش آمده و بسیاری از خانوارها را پس از اطلاع از وضعیت خوشه‌بندی خود با شگفتی و نگرانی مواجه کرده است‌. به عنوان مثال، بسياري از مردم با درآمد و دارايي كاملا متفاوت مشتركا در خوشه سوم قرار گرفتند که تعداد افراد خوشه سومي‌ یا دهک‌های در آمدی بالا در‌اين روش 14 میلیون نفر است‌. مثلا در ‌اين روش‌، كسي كه بیش از 250 هزارتومان حقوق مي‌گيرد و ماشين و واحد مسكوني شخصی ندارد، با كسي كه 700 هزار تومان حقوق مي‌گيرد و ماشين و منزل شخصي دارد در يك خوشه‌اند و هر دو دهک درآمدی بالا شناخته شده‌اند‌. پیش از‌اين بنا بر اعلام مسوولان دولتی، دهک‌بندی‌ها براساس پنج معیار غیردرآمدی «خودرو، مسکن، تحصیلات، تعداد افراد شاغلین خانوار و میزان وام اخذ شده از نظام بانکی» صورت گرفته بود، اما ظاهرا بر‌اين اساس اغلب خانوارهای ‌ايرانی در دهک‌های بالای درآمدی قرار دارند‌. از سوی دیگر در اولین نتایج به‌دست آمده از نحوه خوشه‌بندی‌ها‌، مکان جغرافیاتی محل سکونت و میزان اجاره بهای پرداختی بابت مسکن نیز مورد توجه قرار گرفته است‌. به گونه‌اي که یک مستاجر تهرانی با پرداخت اجاره بهای ماهانه 300 هزار تومان نیز به دلیل توان پرداخت‌اين میزان اجاره بها جزو خوشه سوم قرار گرفته است.

بر اساس اعلام مسوولان دولتی، در سال نخست اجرای لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها تصمیم گرفته شده است جمعیت کشور به سه خوشه تقسیم‌بندی شوند. در خوشه نخست که دهک اول تا چهارم را شامل مي‌شود، حدود 30 میلیون نفر، در خوشه دوم دهک‌های پنجم تا هفتم جامعه با 17 میلیون و 600 هزار نفر و در خوشه سوم دهک‌های هشتم تا دهم با 14 میلیون نفر قرار گرفته‌اند.

یکی دیگر از ابهامات بوجود آمده در‌اين است که پیش تر مقامات دولتی اعلام کردند که ‌یارانه‌ها فقط به خوشه اول و دوم پرداخت مي‌شود؛ توضیح آنکه درآمد خانواده شش نفری در خوشه یک، کمتر از 473 هزار تومان است. به عبارت دیگر، خانوار شش نفره‌اي که درآمدش بین 473 هزار تومان تا 788 هزار تومان است، در خوشه دوم قرار مي‌گیرد و خانوار شش نفره‌اي که بیش از 788 هزار تومان درآمد داشته باشد، در خوشه سه قرار مي‌گیرد.

در ابتدا دولت در لایحه اولیه ارسالی به مجلس شورای اسلامي ‌برای هدفمندکردن یارانه‌ها، پرداخت یارانه نقدی به هفت دهک درآمدی را پیشنهاد کرده بود که در نهایت نمایندگان پس از بررسی سناریوهای مختلف همچون پرداخت یارانه نقدی به دو و پنج دهک سرانجام با پرداخت یارانه به کلیه خانوارهای ‌ايرانی موافقت کردند‌، اما با شروع اطلاع‌رسانی در ‌اين‌ زمینه‌، اظهارنظرهای متفاوتی در ‌اين‌باره مطرح شد‌. در ابتدا رییس مرکز آمار ‌ايران از پرداخت یارانه نقدی تنها به هفت دهک درآمدی خبر داد که شامل 47 میلیون از 61 میلیون متقاضی یارانه نقدی مي‌شد‌. طرح‌ اين اظهارات از سوی یک مسوول دولتی موجی از نگرانی را در جامعه ‌ايجاد کرد. به گونه‌اي که پیش از مشخص شدن خوشه خانوارها ‌اين سوالات مطرح شد که اساسا قرار است اين یارانه‌ها به چه کسانی تعلق بگیرد و ‌اين بر ابهامات طرح افزود‌. اما بلافاصله رییس جمهور از برخورداری 100 درصد مردم از یارانه‌های مرتبط با هدفمند شدن یارانه‌ها خبر داد و اعلام کرد در دو گام همه مردم تحت پوشش قرار خواهند گرفت. همچنین وزیر اقتصاد و رییس مرکز آمار نیز دیروز تاکید کرده‌اند که یارانه نقدی به خوشه سوم هم تعلق خواهد گرفت‌.

وزير امور اقتصادي و دارايي در ‌اين زمینه با اشاره به نگراني برخي از افراد مبني بر قرار گرفتن در خوشه سوم که معتقدند يارانه به آنها تعلق نمي‌گيرد، گفت: براساس قانون يارانه‌ها به تمام افرادي که فرم اطلاعات اقتصادي خانوار را پر کرده باشند، متناسب با درآمد آنها يارانه پرداخت مي‌شود؛ لذا خوشه سوم نيز مشمول دريافت يارانه نقدي مي‌شود.

به گزارش ايرنا، شمس‌الدين حسيني افزود: براساس قانون، دولت اجازه دارد به اين افراد نيز متناسب با درآمدشان يارانه پرداخت کند. وي توجه به آمار را از مباني اساسي در اتخاذ اين تصميمات ذکر کرد و گفت: مرکز آمار ايران در اين راستا، کار آماري گسترده‌اي را انجام داده که براساس آن تصميم‌گيري خواهد شد.

وي تصريح کرد: اطلاعات هر فرد با رعايت محرمانه بودن در سايت مرکز آمار ايران موجود است و مردم بايد متناسب با برنامه زمان‌بندي شده مرکز آمار ايران به سايت آن مرکز مراجعه و اصلاحات لازم را اعمال کنند. به گفته حسيني، در راستاي اجراي قانون باز توزيع، تمام اقشار جامعه مشمول يارانه خواهند شد. وي از مردم خواست تا اطلاعات کامل و اصلاح شده خود را در سايت مرکز آمار ايران قرار دهند تا تصميم‌گيري براساس آن صورت گيرد.

وي با بيان آنکه طرح تحول اقتصادي، طرحي مبني بر ارزيابي مناسب است، گفت: برخي افراد در اين روزها آماري از نرخ تورم ارائه کرده‌اند که البته اين ارقام گمانه‌هاي فردي است. وي گفت: طرح هدفمند کردن يارانه‌ها توسط مردم اجرا خواهد شد و آثار تورمي‌آن نيز از همين طريق کاهش مي‌يابد.

حسيني افزود: وزارت بازرگاني با همکاري اصناف، ذخيره‌سازي مناسبي انجام داده و با اين شرايط آثار تورمي، کاهش خواهد يافت. وزير امور اقتصادي و دارايي در خصوص چاپ 10 ميليون کارت عدالت براي اجراي طرح هدفمند کردن يارانه‌ها، گفت: براساس قانون باز توزيع و اجراي آن بايد از طريق سيستم بانکي و موسسات اعتباري انجام شود و به همين دليل از سيستم بانکي، نهايت استفاده را خواهيم کرد.

وي با بيان آنکه سيستم بانکي هم اکنون کارت به ميزان لازم را چاپ کرده، اظهار کرد: اين کارت‌ها نه تنها براي افراد نيست؛ بلکه براي خانواده‌ها است. حسيني افزود: 10 ميليون کارت عدالت، 40 ميليون نفر را پوشش خواهند داد. وي در پايان گفت: با جمع‌بندي‌هايي که انجام شده، افراد مي‌توانند از کارت‌هاي خود نيز در اين زمينه استفاده کنند.

در همین زمینه رييس مركز آمار ايران به عنوان مسوول خوشه‌بندي و كسي كه از نزديك در جريان اين امر مهم قرار گرفته، در گفت‌و‌گو با «فارس» درباره نحوه تقسيم‌بندي خانوارها در خوشه‌هاي سه‌گانه‌، خوشه‌هايي كه به آنها يارانه تعلق مي‌گيرد و احتمال تغيير مبناي خوشه‌بندي سخن گفته است.

مدد در پاسخ به‌اين سوال که چرا بسياري از مردم با درآمد و دارايي كاملا متفاوت مشتركا در خوشه 3 قرار گرفته‌اند‌. مثلا كسي كه 200 تا 250 هزار تومان حقوق مي‌گيرد و ماشين و واحد مسكوني ندارد با كسي كه 700 هزار تومان حقوق مي‌گيرد و ماشين و منزل شخصي دارد، چرا در يك خوشه‌اند، گفت: اين طور نيست. خانواده‌اي كه دو نفر است با اين مشخصاتي كه شما اشاره كرديد (حقوق 250 هزار تومان‌، بدون منزل مسكوني و خودروي شخصي) حتما در خوشه 2 قرار مي‌گيرد. حتما اشتباهي شده، بايد مراجعه كنند تا رسيدگي كنيم؛ اما ممكن است اين فرد دارايي‌هايي داشته كه يا اعلام نكرده يا هنوز در اسناد رسمي به نام او است؛ ولي در حال حاضر در تملك او نيست. وی افزود: 30 درصد جامعه در خوشه 3 قرار گرفته‌اند. اين 30 درصد شامل 5 ميليون خانوار مي‌شود، 5 ميليون خانوار هم شامل خوشه 2 شده‌اند، 6 ميليون و 800 هزار خانوار هم در خوشه يك قرار گرفته‌اند. اما چون خوشه سومي‌ها زودتر به اينترنت و اس‌ام‌اس دسترسي پيدا كرده‌اند، اعتراض مي‌كنند‌، اين هم حق آنها است.

وی در پاسخ به ‌اينکه چرا تفاوت آدم‌هايي كه در خوشه 3 قرار گرفته‌اند به لحاظ درآمد و دارايي خيلي زياد است، تصریح کرد: كساني كه از يك مقطع به بالا قرار مي‌گيرند، جزو خوشه 3 است، در خوشه يك و دو تفاوت خانوارها محدود است؛ اما در خوشه 3 اين تفاوت بسيار زياد است‌. هر كسي از سقف خوشه 2 بالاتر قرار گرفته جزو خوشه 3 است. به همين دليل در خوشه 3 تفاوت‌ها زياد است. كل كساني كه در خوشه 3 قرار گرفته‌اند 14 ميليون نفر هستند. 30 ميليون نفر در خوشه يك و 17 ميليون و 400 هزار نفر هم در خوشه 2 قرار گرفته‌اند.

مدد درباره ‌اينکه ملاك و معيار قرار گرفتن در اين خوشه‌ها چيست، گفت: قرار گرفتن افراد و خانوارها در خوشه‌ها براساس مدل خاصي تعيين شد كه سال‌ها است اين مدل مورد استفاده قرار مي‌گيرد. اما در عين حال اين ملاك‌ها و مدل در كميسيون طرح تحول اقتصادي مجدد مطرح خواهد شد و تمام ابعاد آن مورد رسيدگي مجدد قرار خواهد گرفت.

دستور تغيير شيوه خوشه‌‌بندي خانوارها

رييس‌ ستاد مديريت حمل و نقل و سوخت كشور گفت: رییس‌جمهور در جلسه دیروز صبح كار گروه تحولات اقتصادي دولت، با توجه به بررسي‌هاي انجام شده درباره خوشه‌بندي خانوارها، دستور داد تا شيوه خوشه‌بندي خانوارها تغيير كند.

به گزارش خبرگزاري فارس، محمد رويانيان اين مطلب را عصر دیروز حين بازديد از بخش‌هاي مختلف موسسه ايران و آشنايي با چگونگي فعاليت‌ خبرنگاران بيان كرد. وي با اشاره به جلسه‌هاي مداوم رييس‌‌جمهوري در اين‌‌باره كه سه روز در هفته با حضور وزرا و كارشناسان دانشگاهي برگزار مي‌شود، تصريح‌كرد:‌ در جلسه صبح دوشنبه اين كارگروه ، دكتر احمدي‌نژاد با توجه به آمار اعلام شده از سوي مركز آمار درباره خوشه‌بندي خانوارها، اين خوشه‌‌بندي را داراي اشتباهاتي دانست.

رويانيان، قرار گرفتن بخشي از كارمندان و كارگران با هزينه‌هاي بالا در خوشه سوم را از موارد مطرح شده از سوي رييس‌‌جمهور اعلام كرد و گفت: بررسي وضعيت زندگي و درآمدي درصد قابل توجهي از افرادي كه در خوشه سوم قرار دارند به خوبي نشان مي‌دهد، آنها مستحق دريافت يارانه‌ بيشتري هستند، هرچند كه طبق فرمول تعيين شده از سوي مركز آمار در خوشه سوم قرار گرفته‌اند.

مشاور رييس‌ جمهور تصريح كرد: در اين جلسه با توجه به مسائل مطرح شده درباره خوشه‌بندي خانوارها و گلايه‌هاي انجام شده، دكتر احمدي‌نژاد اعلام كرد كه به اين مساله شخصا رسيدگي و بند به بند اصلاحات خوشه‌بندي جديد را پيگيري مي‌كند.

رويانيان افزود: احمدي‌نژاد تاكيد كرده، در تقسيم‌بندي خوشه‌ها بايد به گونه‌اي عمل كرد كه حقي از كسي در پرداخت يارانه‌ها ضايع نشود؛ از اين رو در اين جلسه‌ها قرار است به طورجدي حتي مواردي كه مردم عامه در اعتراض به نحوه خوشه‌بندي عنوان مي‌كنند، دسته‌بندي و بررسي شود.