بصیرت، غاباً در مصادیق مطرح می­شود و البته بسیاری از انحرافات آدمی در یافتن مصادیق و نمونه­های عینی مفاهیم کلی است؛ زیرا در خود مفاهیم، ممکن است چندان اختلافی وجود نداشته باشد؛ یعنی همه اعتقاد به مفاهیم داشته باشند. ممکن است دو تفکر، هر دو خود را طرفدار اسلام، حق، عدالت و ارزش­ها بدانند، اما بحث مصادیق و نمونه­های این مفاهیم که مطرح می­شود، افراد را در دو صف جداگانه قرار می­دهد. یکی را طرفدار امام علی(ع) نماید و دیگری را طرفدار معاویه. یکی را در خط حسین و عاشورائیان قرار دهد و دیگری در خط یزید و ابن زیاد. زیرا یکی امام علی(ع) و امام حسین(ع) را مصداق واقعی حق و مسلمانی می­داند و دیگری معاویه و یزید را.

این جاست که اگر بصیرت نباشد انسان در شناخت مصادیق حق و باطل اشتباه می­کند و ناگهان خود را در جبهه باطل و مدافع آن می­بینند. این مسائل در زمان فتنه، بیشتر خود را نشان می­دهد، چرا که طوفان فتنه­ها گاهی آن چنان می­وزد و فضا را غبار­آلود می­نماید که دیده­ها از کار می­افتد و چشم­ها از مشاهده عمیق قضایا نابینا می­شوند و نیز در فضاهای فتنه­انگیز است که اگر لطف الهی شامل انسان نشود به ورطه هلاکت می­افتد و اگر فرد از بصیرت لازم برخوردار نباشد ارزش­ها در نظرش دگرگون می­گردد، معروف­ها را منکر و زشتی­ها را زیبا می­بیند و در نتیجه به جای این که در جبهه حق قرار گیرد، ناخود­آگاه مدافع باطل شده و در حوادث اجتماعی، عملاً در مسیر اهداف شوم ناپاکان قرار می­گیرد.

عاشورا به ما می­آموزد که در فتنه­ها و تغیّر اوضاع، قبل از هر چیز، بصیرت و روشن­بینی لازم است تا در دام فتنه­گران دچار نشویم. بلکه با بینش و روشن­بینی در جبهه حق قرار گرفته و به دفاع از آن بپردازیم. نمونه­های راستین صاحبان بصیرت را می­توان عاشورائیان و یاران حسین بن علی(ع) نام برد، چرا که بدون این ویژگی مهم، آفرینش چنین حادثه تاریخی و با عظمت، ناممکن است. تمام یاران آن حضرت از بصیرتی عالی برخوردار بودند، آن­ها اوضاع و شرایط را به خوبی مد نظر قرار داده، اهداف دشمنان امام علی(ع) را به خوبی دریافته و فتنه­هایی که بنی­امیه در امت اسلامی ایجاد نموده بودند، شناخته و به اهداف درخشان امام و رهبر خود، آشنا و خود را آماده هرگونه ایثاری نموده بودند و این از  ویژگی­های مردان الهی است که به فرموده امام علی­(ع) :»حَمَلوُا بَصائِرَ هُم علی اَشیافِهِم«¹، بینش­های خود را بر شمشیرهایشان نشاندند»

رهبر معظم انقلاب، درباره لزوم بصیرت در حوادث و فتنه­ها می­فرماید: عاشورا به ما درس می­دهد که در ماجرای دفاع از دین، بصیرت، بینش از چیزهای دیگر برای انسان لازم است. بی­بصیرت­ها بدون این که بدانند، فریب می­خورند و در جبهه باطل قرار می­گیرند؛ چنانچه در جبهه ابن­زیاد، کسانی بودند که فسّاق و فجار نبودند، ولی از این بی­بصیرت­ها بودند.

1-نهج­البلاغه، فیض، خطبه 150