پایگاه خبری کازرون نیوز | kazeroonnema.ir

به‌روز شده در: ۳۰ فروردين ۱۴۰۳ - ۰۰:۳۳
کد خبر: ۲۶۴۷
تعداد نظرات: ۶ نظر
تاریخ انتشار: ۰۷ تير ۱۳۸۸ - ۲۰:۲۰
داوود دهقان

صنايع دستي بيانگر صنعت و هنر نياكان و نمايشگر ذوق و هنر مردم هر دیار است. در روزگاران گذشته، صنايع دستي به عنوان پديده اي تمام عيار در هر عهد حضور فعال داشته است. در ايامي كه ماشين بوجود نيامده بود و حتي در دوراني كه حضور آن به گستردگي امروز نبود صنایع دستی بود كه حامي تمامي استعدادها و آفرينش هاي سازندگي بشر بود. به همين دليل است كه امروز با نگاه به صنايع دستي هر قوم و قبيله اي مي توان دريافت آن قوم در چه مرحله اي از صنعتگري بوده و مدنیت آنها در چه سطحی بوده است.

صنایع دستی، آن دسته از میراث فرهنگی است که با توجه به نیازهای بوم شناختی هر منطقه و با استفاده از وسایل موجود در آن دیار، توسط مردم خلاق به شکلی هنرمندانه ساخته و گاهی اوقات جنبه تخصصی پیدا کرده و مشاغل خاصی در این رابطه ایجاد شده است.

در اینجا به فهرستی از این صنایع دستی متعلق به روستای دوسیران، اشاره می شود:

بوک  (Bovak) : وسیله ای شبیه کلاه (در مقیاسی بزرگتر) که از شاخه های باریک درخت بادام کوهی بافته می شود و برای نگهداری جوجه ها از آن استفاده می شود.

کرکر  (korkor) : وسیله ای استوانه ای شکل که از شاخه های باریک درخت بادام کوهی بافته می شود و برای نگهداری مرغ خانگی از آن استفاده می شود.

گهره  (Gehra) : نوعی زنبیل که از شاخه های باریک درخت بادام کوهی بافته می شود و جهت نگهداری میوه هایی چون انار، انگور و ... از آن استفاده می شود.

گهره گزی  (Gehra gozi) : نوعی زنبیل بزرگ که از شاخه های باریک درخت بادام کوهی بافته می شود و معمولا در جای ثابتی از منزل قرار دارد.

تویزه  (Taviza) : نوعی زنبیل که از شاخه های باریک درخت بادام کوهی بافته می شود و جهت نگهداری نان تیری از آن استفاده می شود.

کهلو  (Kahlow) : نوعی زنبیل که از شاخه های باریک درخت بادام کوهی بافته می شود و دارای یک دسته چوبی است و عمده ترین کاربرد آن، جمع کردن انجیر است.

- وزمه  (Vazma) : نوعی زنبیل بسیار بزرگ که از شاخه های باریک درخت بادام کوهی بافته می شود و انجیرهای جمع شده در چند کهلو در آن ریخته می شود.

لوده  (Lavda) : نوعی زنبیل بسیار بزرگ و محکم که از شاخه های سفت درخت بادام کوهی بافته می شود و دارای چند پایه بوده و جهت حمل میوه جات بوسیله الاغ و قاطر از آن استفاده می شود.

- کپور  (Kapoor) : نوعی زنبیل کوچک که از شاخه های باریک درخت بادام کوهی بافته می شود و در آن میوه های تابستانی نگهداری می شود.

- سیرکو  (Sirkoo) : نوعی هاون که از چوب درخت بنه (پسته کوهی) یا گردو تهیه شده و دارای دسته ای دراز بوده و در آن برخی حبوبات و کشک و ... خرد می شود.

- جوه  (Joova) : نوعی هاون که از نوعی سنگ تهیه شده و دارای دسته ای سنگی بوده و در آن برخی حبوبات و کشک و ... خرد می شود.

- آسک  (Asak) : همان آسیاب دستی است که از جنس سنگ بوده و جهت آرد کردن گندم و... از آن استفاده می شده است.

بردر  (Bardar) : وسیله ای سنگی که از دو جزء تشکیل یافته است. قسمت زیرین که صاف و صیقلی بوده و قسمت غلطک سنگی، که بر روی آن قرار گرفته است. از این وسیله جهت آرد کردن و خرد کردن انواع حبوبات، تهیه کشک و پیاز و ... از آن استفاده می شود.

بردنگ  (Bardeng) : نوعی حوضچه سنگی جهت نگهداری آب

کارخونه    (Karkhoona): شامل چندین حوضچه سنگی مرتبط به هم که بر روی صخره های بزرگ احداث شده و جهت گرفتن آب انگور برای شیره پزی از آن استفاده می شده است. این آثار دارای معماری بی نظیری بوده در زمره میراث فرهنگی محسوب می شود.

کوره  (Kowra) : نوعی حوضچه سنگی کوچک که برای آبخوری مرغ و طیور از آن استفاده می شود. این وسیله معمولا در زیر ((مشکودو)) قرار می گیرد تا قطرات آب مشک ها در آن بریزد و در یک فضای مطبوع، مرغ ها، آب خنک و گوارا بخورند.

برد تو سده کن  (Barde too sada kon) : نوعی سنگ صاف و صیقلی به اندازه کف دست که بعنوان ماله جهت صاف کردن و اندود کردن ملات گلی از آن استفاده می شود.

برگی  (Borgi) : نوعی سنگ تراشیده شده مربعی شکل و نازک که بالای سردر منازل جهت جلوگیری از ریزش آب باران از آن استفاده می شود.

دلوگه  (Dalooga) : نوعی سنگ مستطیلی به اندازه عرض درب خانه که یکی در سقف و دیگری در کف درب نصب می شود.

- هرچنه  (Harachena)  : نوعی ناودان چوبی که آب را از پشت بام به پایین هدایت می کند و صدای شرشر آن نوازشگر بوده و برای هر دوسیرانی یاداور خاطرات فراموش نشدنی است.

پهله  (Pohla) : نوعی سنگ تراشیده شده و مستطیلی شکل که برای پوشاندن چاه، قبور و ... از آنها استفاده می شود.

- بگردنه  (Bogordena) : نوعی غلطک سنگی که برای کوبیدن خاک باران خورده پشت بامها جهت جلوگیری از چکه کردن آب باران از سقف از آن استفاده می شود و در دو سر آن سوراخی وجود دارد.

کمنه  (Komena) : میله ای فلزی که دو سر آن در سوراخهای بگردنه جای می گیرد و با دست آنرا می کشند تا بگردنه به حرکت در آید.

خیش  (Khish) : وسیله ای چوبی با نوک فلزی (اسیل)، که به پشت قاطر نصب می شود و به وسیله آن زمین را شخم می زنند.

مهتک  (Mahtak) : گهواره ای چوبی بزرگ با المان خاص که کودکان شیرخوار در آن نگهداری می شوند.

رهروک  (Rahrovak) : وسیله ای چوبی و چرخدار که کودکان نوپا جهت راه رفتن در آن تمرین می کنند.

کنهتر  (Kenehter) : وسیله ای چوبی و دولنگه جهت حمل هیزم که بر پشت الاغ و قاطر قرار می گیرد.

بره  (Bora) : وسیله ای چوبی با چرخ دنده های محکم که جهت خرد کردن خرمن به دنبال الاغ و یا قاطر نصب می شود و توسط چارپا به حرکت در می آید. این وسیله شبیه گاری بوده و جهت سنگین شدن یک نفر در آن سوار می شود.

پره  (Pera) : وسیله ای چوبی جهت نخ ریسی که معمولا زنان در زمان اوقات فراغت و دور هم نشینی با آن کار می کنند. (دوک)

افسی  (Afsi) : وسیله ای چوبی شبیه دست انسان که دارای دسته ای طویل بوده و جهت باد دادن خرمن خرد شده از آن استفاده می شود.

اربیز  (Orbiz) :  آردبیز، الک

تیر نو واپس  (Tire noovapes) : وسیله ای چوبی جهت پهن کردن خمیر

طوق  (Tavagh) : وسیله ای چوبی گرد که خمیر را بر روی آن پهن می کنند.

کمبال  (Kombal) : وسیله ای چوبی درازی است که با آن  دانه های گردو، بادام و ... را از درخت می تکانند.

کلاک  (Kelak) : وسیله ای چوبی که نوک آن قلاب مانند بوده و جهت کشیدن و نزدیک کردن شاخه های درخت برای چیدن میوه از آن استفاده می شود.

تیرکمون    (Tirkamoon) : وسیله ای چوبی با کشهای طویل که برای شکار انواع گنجشک مورد استفاده کودکان و نوجوانان قرار می گیرد.

کت کتی  (Kotkoti) : وسیله ای که از چوب درخت بنه (پسته کوهی) تهیه می شود و دارای شاخه های کوتاهی است که بوسیله ماده چسبناکی به اسم ((گرک)) پوشانده می شود و در مسیر پرندگان نصب می شود. پرنده به محض اینکه بر آن بنشیند به آن می چسبد و به دام می افتد.

تهتک  (Tahtak) : وسیله ای چوبی تله مانندی که در مسیر حرکت کبکها در زمین جاسازی شده و به محض عبور کبک بر روی آن در این تله گرفتار می شود.

تیر  (Tir) : وسیله ای چوبی که سقف خانه های مسکونی را با آن می پوشانند.

هرس  (Haras) : وسیله ای چوبی کوچکتر از تیر که فاصله های بین تیرها را پوشش می دهد.

مرک  (Morak) : چوبی که با آن ستونهای کپر و ((مشکودو)) برافراشته می شود.

در چویی  (Dare choovi) : دربهای چوبی بسیار زیبا و محکمی که درب منازل را تشکیل می دادند.

رهگیر  (Rahgir) : چوب هفت مانند بزرگی که در بین آن شاخ و برگهای فشرده ای قرار می دهند و جهت درب کپر، آغل و ... از آن استفاده می شود.

تلواره  (Talvara)  : وسیله ای چوبی پهن و درازی که برای اسفاده در زیر رختخواب و ... در گوشه منازل نصب می گردد.

سنگال  (Sangal) : وسیله ای چوبی میخی شکلی که در دیوار خانه کوبیده می شود و بعنوان آویز مورد استفاده قرار می گیرد.

سد  (Sed) : نرده بان چوبی

ارهه  (Araha) : وسیله ای چوبی استوانه ای شکلی که از تنه درخت گردو و بنه تهیه می شود و درون آنرا تهی نموده و بعنوان کندوی زنبور عسل مورد استفاده قرار می گیرد.

زار  (Zar) : تفنگ سرپر با قنداق محلی

- دفک  (Dafak) : وسیله ای چتر مانند با پوششی رنگارنگ که شکارچی بر پشت آن کمین کرده و کبکها با دیدن آن به آن جذب شده و نزدیک می شوند. شکارچی هم از طریق سوراخی  که در وسط آن قرار دارد، کبکهای بینوا را شکار می کند.

رنجک  (Renjak) : نوعی چاقو با نوک کوتاه و موربی که معمولا برای کندن پوست دانه های بلوط از آن استفاده می شود.

- دره دین  (Daradeyn) : نوعی قاشق گرد که از طریق انتهای آن دارو را به دهان کودک می ریزند.

هزار پیشه  (Hozarpisha) : نوعی صندوقچه چوبی با تزئین بسیار دیدنی که معمولا برای جهیزیه عروسها ساخته می شدند.

مشک  (Mashk) : وسیله ای که از پوست بز ساخته می شود و برای حمل و نگهداری آب مورد استفاده قرار می گیرد.

مشکول  (Mashkool) مشک کوچکی که برای مسافر و یا هنگام کار در باغ مورد استفاده قرار می گیرد.

مشکودو  (Mashkowdoo) : جایگاهی در حیاط منازل که دارای سایه بانی از شاخ و برگهای درخت بوده و بوسیله ستونهای چوبی (مرک مشکودو) یرافراشته شده و مشکها را از گزند نور آفتاب محافظت نموده و آب مشک را همواره خنک و گوارا نگه می دارد.

- دولک  (Doolak) : دولچه ای که برای نگهداشتن آب در منزل از آن استفاده می شود.

خیگ  (Khig) : وسیله ای که از پوست بز تهیه شده و جهت نگهداری روغن حیوانی و دوشاب مورد استفاده قرار می گیرد.

خیگول  (Khigool) : خیگ کوچک

کلیک  (Kolik) : کوزه ای بزرگ که در آن انواع اشیاء قیمتی نگهداری می شود.

خمره  (Khomra) : کوزه ای بزرگ برای نگهداری روغن و ... .

- توپو شلی  (Towpoo sholi) : تاپو : وسیله ای شبیه کوزه بسیار بزرگی که در آن انواع حبوبات نگهداری می شود.

شله می یی  (Shaley miyi) : نوعی خورجین دولنگه بزرگ که از موی بز بافته می شود و برای حمل بار بر پشت چارپایان مورد استفاده قرار می گیرد.

دیگولک  (Digoolak) : نوعی دیگ کوچک گلی که برای پخت انواع غذاها مورد استفاده قرار می گیرد.

کیوار  (Kivar) : وسیله ای که با کرک بافته می شود و جهت پرتاب سنگ در جنگ و شکار مورد استفاده قرار می گیرد.

- قالی (پوشن)  (Pooshan) : انواع قالی و قالیچه

گمپول  (Gompool) : وسیله ای رنگارنگ و زیبا که از کرک تهیه می شود و برای تزئین منزل از آن استفاده می شود.

کسه قندی  (Kesa ghandi) : کیسه ای با نقش و نگارهای زیبا برای نگهداری قند حبه شده

چاربندی  (Charbandi) : کیسه ای بافتنی و خوش نقش و نگار برای نگهداری وسایل نفیس

کسه لرکی  (Kesa laraki) : کیسه ای که در آن ماست چکیده و لورک نگداری می شود. این کیسه معمولا به سقف آویزان می شود و آب آن از بالا به پائین چکه می کند.

مشکو  (Mashkoo) : مشک دوغ زنی

دودو  (Doodoo) : نوعی مشک با پوست نازک و نرم برای نگهداری دوغ

نمکپاش  (Namakpash) : نمکدان پارچه ای

شنم  (Shanom) : شانه چوبی

ملکی  (Melki) : نوعی پاپوش سبک و بافته شده از ریوار

- شلیف  (Shelif) : نوعی گونی بسیار بزرگ برای نگهداری و حمل کاه سفید و کاه جاشیر

تربه  (Torba) : توبره

تربه خری  (Torba khari) : توبره ای که غذای چارپایان (کاه و جو) را در آن ریخته و به سر حیوان آویزان می کنند.

پیش قدی  (Pish ghadi) : نوعی گونی کوچک که با یک کمربند بر قد فرد بسته شده و گونی در جلوی فرد واقع می شود و انواع محصولات در آن ریختت و جمع آوری می شود.

متکا  (Motahka)  : بالش گرد و بزرگی که معمولا از پر کبک و طیور پر شده و دارای پوشش بسیار زیبایی است.

پریزه  (Periza) : دستمالی کوچک و زیبا برای نگهداری خشکبار و داروهای محلی

خوره  (Khoora) : نوعی گونی که از پشم و موی گوسفند تهیه می شود.

همبونه  (Hamboona) : انبان : کیسه ای که از چرم گوسفند تهیه شده و در آن انواع مواد غذایی و خشکبار نگهداری می شود.

نویسنده: داوود دهقان
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۱
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۶
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۵:۰۵ - ۱۳۸۸/۰۴/۱۳
0
0
باسلام و تشكرفراوان به خاطر گردآوري و ترجمه بسيار دقيق ابزار وادوات مورد استفاده كه بسياري از جوانان امروز حتي اسم آنها را نيز نشنيده اند.ولي به عرض مي رساند كه اين وسايل مربوط به كل مردم كوهمره ميباشد.
امین عسکری
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۹:۴۶ - ۱۳۸۹/۰۴/۲۸
0
0
سلام به تو ای دوسیران در مقابل تو باید سجده کرد فرزندان تورا باید پرستید
كيامرث عمويي
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۷:۰۵ - ۱۳۸۹/۱۱/۲۰
0
0
سلام سايتت خيلي خوبه اگه ميشه عكس صنايع دستي هم بزار ببينيم
سجاد رئیسی
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۱:۵۵ - ۱۳۸۹/۱۲/۰۲
0
0
سلام،تشکر می کنم از سایت خوبت . زنده باد دوسیران
صیاد
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۱۴:۳۸ - ۱۳۹۰/۰۱/۲۵
0
0
خیلی خوب بی
ناشناس
|
IRAN, ISLAMIC REPUBLIC OF
|
۲۳:۳۹ - ۱۳۹۰/۰۷/۲۸
0
0
باسلام میخواستم ازسایت خوبتان تشکر کنم من ازمطالب این سایت برای یک تحقیق استفاده کردم البته با ذکر منبع .برای شما آرزوی موفقیت می کنم یک دوسیرانی ساکن اصفهان
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
مخاطبین محترم؛
۱) کازرون نما، معتقد به آزادی بیان و لزوم نظارت مردم بر عملکرد مسئولان است؛ لذا انتشار حداکثری نظرات کاربران روش ماست. پیشاپیش از تحمل مسئولان امر تشکر می کنیم.
۲) طبیعی است، نظراتي كه در نگارش آنها، موازین قانونی، شرعی و اخلاقی رعایت نشده باشد، یا به اختلاف افكني‌هاي‌ قومي پرداخته شده باشد منتشر نخواهد شد. خواهشمندیم در هنگام نام بردن از اشخاص به موازین حقوقی و شرعی آن توجه داشته باشید.
۳) چنانچه با نظری برخورد کردید که در انتشار آن دقت کافی به عمل نیامده، ما را مطلع کنید.
۴) در صورت وارد کردن ایمیل خود، وضعیت انتشار نظر به اطلاع شما خواهد رسید.
۵) اگر قصد پاسخ گویی به نظر کاربری را دارید در بالای کادر مخصوص همان نظر، بر روی کلمه پاسخ کلیک کنید.
مشاركت
آب و هوا و اوقات شرعی کازرون
آب و هوای   
آخرين بروز رساني:-/۰۶/۰۲
وضعيت:
سرعت باد:
رطوبت:%
°
كمينه: °   بیشینه: °
فردا
وضعيت:
كمينه:°
بیشینه:°
کازرون
۱۴۰۳/۰۲/۰۹
اذان صبح
۰۴:۵۷:۳۰
طلوع افتاب
۰۶:۲۳:۱۵
اذان ظهر
۱۳:۰۱:۱۸
غروب آفتاب
۱۹:۳۸:۳۴
اذان مغرب
۱۹:۵۵:۲۳