حضرت ابراهیم(ع) از پیامبران بزرگی است که برای اصلاح و هدایت امت خود، تلاش های فراوانی انجام داد. او از قوم خود خواست تا دست از بت پرستی بردارند و به سوی خداپرستی رو آورند. به قوم خود دستور داد تا خدایی را بپرستند که آفریدگار جهان و همه ی موجودات عالم هستی است و از عبادت بت های که هیچ عقل و شعوری ندارند و حتی توانایی دفاع از خود ندارند، دست بردارند . اما این قوم گمراه از فرمان های این پیامبر الهی اطاعت نکردند.

ابراهیم (ع) پس از ابلاغ رسالت رو به درگاه خدا کرد و درخواست هایی از پروردگار خود نمود . او با این دعاها به قوم بت پرست خود آموخت که هر چه براى دنيا و آخرت مى خواهيد ، بايد از خدا طلب کنید، نه از بت های سنگی و چوبی و یا افراد گمراهی که ادعای خدایی دارند.

دعای حضرت ابراهیم از پروردگاه

1- پروردگارا ! به من علم و دانش و حق بينى مرحمت فرما. ( رَبِّ هَبْ لِي حُكْمًا- شعرا 83 ) .

حکمت رسيدن به حق از طريق علم و آگاهى است ، و به تعبير ديگر حکمت شناخت ارزش ها و معيارهائى است كه انسان به وسيله آن بتواند، حق را هر كجا هست ، بشناسد، و باطل را در هر لباس تشخيص دهد . حکمت یعنی انسان به شناختی دست یابد که با علم وآگاهی به داوری بپردازد و خوبی ها را از بدی های تشخیص دهد و این همان حقيقتى است كه لقمان از ناحيه خدا دريافت نموده است . ( وَلَقَدْ آتَيْنَا لُقْمَانَ الْحِكْمَةَ – سوره لقمان - 12)

2- مرا به صالحان ملحق كن ( وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ -شعرا 83 )

بدون شك ابراهيم (ع) در زمره صالحان است اما او از خدا می خواهد که روز به روز به مراتب بالاتر و والاتر از علم و عمل برسد. چرا که او مى داند همه اينها از ناحيه خداست و هر لحظه امكان لغزش و سلب اين مواهب وجود دارد، لذا از پروردگار خود تکامل و استمرار در گروه صالحین بودن را درخواست می کند .

3- خداوندا براى من در ميان امت هاى آينده لسان صدق و ذكر خير قرار بده ( وَاجْعَل لِّي لِسَانَ صِدْقٍ فِي الآخِرِينَ–شعرا 84)

خدایا آن چنان كن كـه ياد من در خاطره ها بماند و خط و برنامه من در ميان آيندگان ادامه يابد، اسوه و الگوئى باشم كه به من اقتدا كنند، و پايه گذار مكتبى باشم كه بوسيله آن راه تو را بياموزند، و در خط تو حركت كنند.

4- خداوندا مرا از وارثان بهشت پر نعمت قرار ده ( وَاجْعَلْنِي مِن وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِيمِ - شعرا 85)

ارث به معنى دستيابى به نعمتى است بى رنج و زحمت و مسلما آن همه نعمت هاى بهشتى در برابر طاعات ناچيز ما پاداشی

بى رنج و زحمت است. بهشتى كه نعمت هاى معنوى و مادى در آن موج مى زند، نعمت هائى كه نه زوالى دارد، و نه ملالى ،

نعمت هائى كه براى ما زندانيان جهان دنيا، حتى قابل درك نيست. نه از مغزهايمان گذشته و نه چشم هايمان ديده و نه

گوش هايمان شنيده است !.

5- خداوندا ! پدرم (عمويم) را بيامرز كه او از گمراهان بود ( وَاغْفِرْ لِأَبِي إِنَّهُ كَانَ مِنَ الضَّالِّينَ – شعرا 86)

حضرت ابراهیم (ع) در این دعا از خدا آمرزش پدر (عمویش) را از خدا درخواست می کند . هدف ابراهیم از این دعا این بود كه از اين طريق بتواند در قلب عمویش نفوذ كند، و او را به سوى ايمان بكشاند، لذا به او چنين قولى داد و به اين قول نيز عمل كرد. از ابن عباس نقل شده که ابراهیم (ع) مرتب براى آزر استغفار می نمود، اما هنگامى كـه آزر در حـال كفر از دنيا رفت و دشمنى او در برابر آئين حق مسلم شد، ابراهيم استغفار را قطع كرد. ( فلما تبين انه عدو لله تبرء منه – توبه 114 )

6- خداوندا مرا در روزى كه مردم برانگيخته مى شوند رسوا مكن ( وَلا تُخْزِنِي يَوْمَ يُبْعَثُونَ –شعرا 87)

خدایا می دانم که آخرتی است. می دانم که در قیامت هرکسی در برابر کاری که انجام داده است، باید پاسخگو باشد. پس از تو تقاضا دارم آن روز که همه ی انسان ها برای حسابرسی در پیشگاه تو حاضر می شوند مرا شرمسار و رسوا ننمایی .

آری ابراهیم به همه ی انسان ها چگونگی دعا کردن از خدا را آموخت . به ما انسان ها یاد داد که در هنگام دعا از خدا بخواهیم که به ما علمی عطا کند که حق را از باطل تشخیص دهیم ، همواره از او بخواهیم تا ما را از لغزشگاه ها نجات دهد ، با رفتارهای خداپسندانه الگویی برای همه ی نسل ها باشیم ، اعتراف کنیم که اعمال ما در برابر پاداش الهی اندک است ، برای هدایت دیگران دعا کنیم ، و از او بخواهیم عاقبت ما را ختم به خیر بکند تا در روز حشر شرمسار اعمال و رفتارهای گذشته خود نباشیم.

التماس دعا

منبع : تفسیر نمونه – آیت اله مکارم شیرازی و ... – تفسیر سوره شعرا – آیات 87-83