حجت الاسلام حسن روحانی در حالی سکان هدایت دولت یازدهم – موسوم به تدبیر و امید –  را در اختیار گرفت که خواست و اراده مردم و عموم خواص جامعه که منتج به پیروزی وی گردید، مهار هرچه سریع‌تر تورم و رسیدگی فوری به وضعیت معیشت مردم و ساماندهی وضعیت اقتصاد کشور بود. با این همه اما خوشبین‌ترین فعالان و دوستداران محیط زیست هم هیچ‌گاه در تصورشان نمی‌گنجید که حتی با وعده‌های زیست محیطی دکتر روحانی در خلال تبلیغات انتخاباتی، اولین مصوبه دولت وی به این حوزه مربوط باشد.

اما با وجود همه انتظارات و فشارها برای مشخص شدن تاکتیک اقتصادی دولت، در نخستین نشست هیئت وزیران دولت یازدهم، روز یکشنبه ۲۷ مرداد، اعضای دولت مصوبه‌هایی تصویب کردند که یکی از آنها "تشکیل کارگروهی برای نجات دریاچه ارومیه بود" [1]. این مصوبه در حالی به تایید هیئت وزیران رسید که سازمان محیط زیست هم هنوز فاقد مسئول بود و این طرح با مدیریت وزارت نیرو در گردش کار دولت قرار گرفت. از همین رو خبرگزاری ایسنا اعلام کرد: "نماینده مردم شهرستان شبستر در مجلس شورای اسلامی از طرحی خبر داد که با اجرای آن می توان در کمتر از سه سال، دریاچه ارومیه را نجات داد. علی علیلو در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) منطقه آذربایجان شرقی، با بیان اینکه برای این طرح چندین ماه کار مطالعاتی صورت گرفته و دو پژوهشکده تحقیقاتی نیز این طرح را مورد مطالعه قرار داده‌اند افزود: هزینه این طرح بسیار مقرون به صرفه‌تر از هزینه ۲۴ طرح قبلی است و با عملیاتی شدن آن نه تنها دریاچه ارومیه احیاء می‌شود، بلکه بخش کشاورزی نیز رونق و توسعه خواهد یافت. علیلو با اشاره به تقدیم این طرح به چیت‌چیان، وزیر نیرو دولت یازدهم گفت: وزیر نیرو و هیات وزیران، در اولین جلسه رسمی خود، احیای دریاچه ارومیه را به عنوان اولین مصوبه و موضوع مورد بحث خود قرار دادند و هیات دولت مصوب کرد کارگروهی برای نجات دریاچه ارومیه با مسئولیت وزیر نیرو تشکیل شود [2].

 دنیای اقتصاد نيز به نقل از سایت وزارت نیرو  اعلام کرد: "وزیر نیرو از تشکیل کارگروه ویژه‌ای برای رسیدگی به وضعیت دریاچه ارومیه در اولین فرصت خبر داد. حمید چیت‌چیان يكي از اولويت‌هاي وزارت نیرو در دولت یازدهم را رسيدگي به وضعيت تالاب‌ها و دریاچه‌ها به ویژه درياچه اروميه اعلام کرد و گفت: در اولین فرصت، گروهی تشکیل خواهد شد تا به مسائلي كه موجب شده براي اين درياچه مشكلاتي ایجاد شود، رسیدگی کنیم. وزیر نیرو اظهار کرد: وزارت نيرو تلاش مي‌كند مذاكره‌ها و اقدامات اساسي را براي احياي دوباره اين درياچه مهم به عمل آورد" [3]. همچنین سایت تابناک به نقل از علی ایرانپور نماینده مردم مبارکه در مجلس شورای اسلامی و عضو کمسیون کشاورزی، آب ومنابع طبیعی خبر از جلسه این کمیسیون با حمید چیت‌چیان وزیر نیرو برای احیای دریاچه ارومیه داد که در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به جلسه کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی در روز دوشنبه چهارم شهریورماه اظهار داشته: "در این جلسه با حضور وزیر نیرو و معاون آبفای این وزارتخانه بحث مربوط به طرح نجات و احیای دریاچه ارومیه و تالاب‌های کشور بررسی خواهد شد" [4]. و نهایتا "وزير نيرو با اعلام خبر تشکيل نخستين جلسه کارگروه نجات درياچه اروميه در ظهر امروز (5/6/92) گفت: تصميمات لازم براي احياي درياچه اروميه در اين کارگروه گرفته مي‌شود" [5].

اگرچه این خبر به خودی خود خبری مبارک و تصمیمی باب میل و ذائقه دوستداران طبیعت و محیط زیست و ساحل نشینان این دریاچه و مردم استان آذربایجان غربی و همه ذی‌نفعان دریاچه ارومیه بود؛ اما بلافاصله موضع‌گیری‌های متفاوتی را در پی داشت که بیشتر آنها به دنبال پاسخ چرایی این پرسش بود که سهم تالاب‌‌ها و دریاچه‌های خشکیده و یا در حال خشکیدن دیگر در مصوبات هیئت دولت کجاست؟ و حتی این توضیح که پیگیری مساله بحران دریاچه ارومیه جزو وعده‌های انتخاباتی حجت الاسلام حسن روحانی در جمع مردم ارومیه بوده است نیز نمایندگان و مردم ذی‌نفع سایر تالاب‌ها را قانع نکرد تا همه به اتفاق این حرکت را تنها نتیجه و ماحصل پیگیری مجدانه و فشار نمایندگان آذربایجان بدانند. در همین رابطه خبرگزاری ایمنا در گزارشی با عنوان " تلاش 12 نماینده آذربایجان غربی نتیجه داد" ضمن اعلام خبر تشکیل این کارگروه به انتقاد از عدم انسجام نمایندگان اصفهان در مجلس شورای اسلامی در رابطه با تصویب طرح لوله دوم خط انتقال آب به یزد به عنوان عامل تشدید خشکی زاینده رود پرداخته و به نقل از علی ایرانپور نماینده اصفهان در مجلس شورای اسلامی آورده است: " ایرانپور در پاسخ به اینکه نمایندگان ارومیه با پیگیری های خود توانستند امضای روحانی را برای تشکیل کارگروه ویژه بررسی مشکل دریاچه ارومیه بگیرند، اما چرا نمایندگان اصفهان هنوز در خصوص مشکل زاینده رود اقدام مشخصی صورت نداده اند، گفت: نمایندگان اصفهان در مجلس نسبت به این موضوع بی تفاوت نیستند همچنین دیروز به عنوان تنها نماینده اصفهان در مجلس در جلسه تودیع و معارفه وزیر نیرو حضور داشته و مشکلات مربوط به زاینده رود و طرح های آبرسانی به آن را به چیت چیان وزیر گوشزد کردم"[6].

همچنین احمد سالک کاشانی دیگر نماینده اصفهان در مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی یکشنبه سوم شهریور ماه مجلس در تذکر شفاهی یه رئیس جمهور "با اشاره به تشکیل کارگروهی در هیأت دولت برای حل مشکل دریاچه ارومیه تصریح کرد: سایر استان های کشور تالاب دارند از جمله استان اصفهان که دارای رودخانه زاینده رود و تالاب گاوخونی با سابقه فراوانی است و لذا تشکیل کارگروهی در اولین جلسه هیأت دولت برای دریاچه ارومیه مورد انتقاد و اعتراض سایر مردم واقع شد" [7].

اما مخلص کلام و نکته قابل تامل همه آنچه‌که تا کنون گفته شد اینکه می‌توان در حساس‌ترین روزهای بحران اقتصادی و تشکیل کابینه و تحریم و رای اعتماد گرفتن برای کابینه و رای نیاوردن سه وزیر و بحران‌های منطقه‌ای با پیگیری و رفت و آمد و انسجام نمایندگان استان، یک مصوبه زیست محیطی به ظاهر ساده – اما حیاتی – را به اولین مصوبه هیئت وزیران تبدیل کرد. چیزی که متاسفانه در خصوص تالاب ارزشمندی مانند پریشان هیچگاه اتفاق نیافتاده است؛ چراکه در جلسه رای اعتماد به کابینه دولت یازدهم، نمایندگان هوشیار آذربایجان از ظرفیت‌های این جلسه و میزان تاثیرگذاری و تحمیل خواسته‌های خود به وزیر پیشنهادی کمال بهره را برده و در قامت دو سخنران مخالف وزیر نیرو، بیشتر به مطالبه خواسته خود پرداختند و نه تلاش برای عدم رای اعتماد نمایندگان به وی. آنچنان‌که نادر قاضی‌پور نماینده مردم ارومیه و عضو کمسیون صنایع و معادن در نشست علنی پنجشنبه 24 مرداد مجلس شورای اسلامی در مخالفت با وزیر پیشنهادی نیرو گفت: "امروز مسئله مهم در مناقشات بحث آب است. تا امروز در دنیا حدود 38 جنگ با محوریت آب شکل گرفته است. جنگ آینده، جنگ نفت نیست و جنگ آب خواهد بود و بر همین اساس اهمیت وزارت نیرو کمتر از وزارتخانه نفت نیست.

این نماینده گفت: شما با تجربه 20 ساله در پست‌های مختلف وزارت نیرو چه اقدامات زیربنایی برای نجات تالاب‌ها و دریاچه‌ها به‌خصوص دریاچه ارومیه پیشنهاد یا انجام داده‌اید؟ آیا می‌دانید 70 درصد دریاچه ارومیه خشک شده و هر ساله مقداری از سهم دریاچه از رودخانه زرینه‌رود به حوزه شما می‌رود؟ و 48 درصد آب دریاچه ارومیه توسط رودخانه زرینه‌رود تامین می‌شود که با کانالی که کشیده شده لطماتی به آن وارد شده است؟ وی افزود: با این برداشت آب از رودخانه زرینه‌رود با آمدن شما این 30 درصد باقیمانده دریاچه ارومیه خشک خواهد شد و آیا برای مهار طوفان‌های نمک برنامه‌ای دارید و چه کار خواهید کرد؟ چرا بعد از انقلاب اقدام اساسی برای احیا و نجات دریاچه ارومیه و تالاب‌ها نکرده‌اید و برنامه شما چیست؟ قاضی‌پور ادامه داد: مجلس دادگاه سیاسی است که از آقای روحانی به جا مانده است و نمایندگان کیفرخواست مطالبات مردم را ارائه می‌کنند"[8].

مهدی عیسی‌زاده نماینده مردم شاهین‌دژ، میاندوآب و تکاب و عضو کمسیون اجتماعی مجلس به عنوان دومین نماینده آذربایجانی مخالف با وزیر پیشنهادی نیرو در جلسه بررسی رای اعتماد به کابینه در روز پنجشنبه 24 مرداد ماه در مخالفت با حمید چیت‌چیان وزیر پیشنهادی وزارت نیرو با بیان اینکه در سال‌های اخیر یکی از ظرفیت‌های کشور یعنی منابع آبی با خطر نابودی روبرو شده است، گفت‌: "متاسفانه در سال‌های گذشته تالاب‌ها و دریاچه‌های مهم ملی مانند هامون، پریشان، بختگان، گاوخونی، هور، هویزه و دریاچه ارومیه به علت بی‌توجهی مسئولان در حال خشک شدن است. حال وزیر پیشنهادی وزارت نیرو باید پاسخ دهد برای احیای این منابع طبیعی چه اقداماتی را انجام می‌دهد. وی با اشاره به وضعیت تاسف‌بار دریاچه ارومیه گفت: متاسفانه در شرایط کنونی حدود 120 میلیون مترمکعب آب در بستر این دریاچه می‌ماند اما شاهدیم که وزارت نیرو می‌خواهد حدود 200 میلیون مترمکعب از آب رودخانه‌های استان آذربایجان غربی را به استان آذربایجان شرقی منتقل کند. آیا این موضوع انصاف است که در میاندوآب مسئولان برای خشکاندن دو روخانه همت کنند؟ عیسی‌زاده افزود: به طور حتم شایسته است نمایندگان دو استان آذربایجان شرقی و غربی به شما ایراد بگیرند که چرا باید برای تامین آب بخش‌های صنعتی از دو رودخانه زرینه‌رود و سیمینه‌رود آب انتقال داده شود که این موضوع به طور حتم به افزایش بحران دریاچه ارومیه خواهد انجامید.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس خطاب به چیت‌چیان گفت: شما از استانی آمدید که باید غم مردم استان آذربایجان را بدانید. حال باید شما به‌عنوان وزیر پیشنهادی نیرو بگویید که برای نجات دریاچه ارومیه چه اقدامی را انجام می‌دهید؟" [9]. این درحالی است که تنها تعدادی از نمایندگان شامل قادری، محمد صادقی، صادقی، سقایی، جعفرپور، موسوی، ذوالانوار، احمدی، طاهری، فریدونی، هاشمی و زارع به رئیس ‌جمهور در خصوص لزوم توجه به احیای دریاچه‌ها و تالاب‌های استان فارس تذکر کتبی دادند که در صحن علنی مجلس قرائت شد [10].

به هر ترتیب این حق ما مردم کازرون است که به عنوان موکل از نماینده و وکیل خود در مجلس شورای اسلامی بخواهیم که رسیدگی به مسائل شهرستان کازرون از جمله بحران خشکی دریاچه پریشان را به روش نمایندگان آذربایجان مجدانه و پیوسته تا حصول نتیجه مطلوب در دولت و سایر دستگاهها پیگیری نماید و از روند كار گزارش دهند. همانگونه که سایر فعالان و طبیعت دوستان نیز این خواسته را دارند؛ به عنوان نمونه دوست ارزشمند و فرهیخته جناب آقاي محمودرضا پولادی نیز در هفته گذشته با مطلبی تحت عنوان "چشم امید پریشان به کلیددار تدبیر و امید" [11] لزوم تشکیل کارگروهی مشابه برای پریشان را یادآور و پیگیری نماینده محترم شهرستان را خواستار شده بود. ضمن اينكه لازم به يادآوري است كه اصل اين اقدام دولت اقدامي شايسته و درخور تقدير است و موجب خرسندي همه فعالان و طبيعت دوستان چراكه تمامي تالابها نه سرمايه ملي كه ميراث جهاني است و به اعتقاد نگارنده دولت دراين خصوص نه تنها قصوري ندارد؛ بلكه به خواسته وتلاش و پيگيري بخشي از مردم پاسخ درخور و شايسته داده و اين ما و نمايندگان‌مان هستيم كه تلاشي نكرده‌ايم پس انتطاري نبايد داشته باشيم. برهمين اساس معتقدم كه جنبش مطالبه باید در میان مردم شهرستان كازرون شکل بگیرد تا مسئولین شهر از این رخوت و بی تحرکی خارج گردند که طرح‌های بسیاری از جمله راه آهن، آزادراه، مسکن مهر، پتروشیمی، تونل بناف، دریاچه پریشان، دشت برم، کارخانجات صنعتی تعطیل شده، فرمانداری ویژه و… بر زمین مانده و متاسفانه پیگیری‌ها تنها در ارسال چند نامه درجا می‌زند.

ماخذ:

[1]. سایت خبری تحلیلی تابناک 28/05/1392 www.tabnak.ir

[2]. خبرگزاری ایسنا 30/05/1392 www.isna.ir

[3]. سایت دنیای اقتصاد 29/05/1392 www.donya-e-egtesad.com

[4]. سایت خبری تحلیلی تابناک 02/06/1392

[5]. خبرگزاری موج 05/06/1392 www.mojnews.com

[6]. خبرگزاری ایمنا 28/05/1392 www.imna.ir

[7]. خانه ملت (خبرگزاری مجلس شورای اسلامی) 03/06/1392 www.icana.ir

[8]. همان. 24/05/1392

[9]. همان.

[10].همان. 03/06/1392

[11]. هفته نامه بیشاپور. سال هشتم. دوشنبه 4 شهریور 1392. شماره 365. صفحه 8 . مقاله چشم امید پریشان به کلیددار تدبیر و امید به قلم محمودرضا پولادی