پایگاه خبری کازرون نیوز | kazeroonnema.ir

شخصيت ها / علمای شیعه / عبداللطیف - بهجت بحرانی / متن / خدمات / آب بهجت آباد

سمت راست جاده ای که از سه راه طالقانی (پشت تل سپاه) به روستای دوان می رود، در فاصله حدودا 1 کیلومتری شهر و در پشت پادگان آموزشی ارتش ساختمانی متروک دیده می شود که روزگارانی در میان هلهله و شادی مردم برپا گردیده. این ساختمان تاسیساتی است که برروی اولین چاه آب مدرن و مکانیزه کازرون موسوم به آب "بهجت آباد"  بنا گردیده است.

این چاه نزدیک به 55 سال پیش توسط پیمانکاران خارجی طرف قرارداد با شهرداري  [1] با ماشین آلات مدرن آن زمان حفر گردیده و سالیان سال بخش عمده ای از آب شرب لوله کشی شهر را تامین می نموده است. این چاه در سالهای اخیر نیز آب مراکز نظامی مجاور خود را تامین می کرد تا چند سال قبل که به دلایلی که بر نگارنده مشخص نیست، بهره برداری از آن متوقف گردیده و متروکه شده است.

وجه تسمیه این چاه از نام مرحوم حاج شیخ عبداللطیف بحرانی ملقب به بهجت العلما است و دلیل این نام گذاری از آن رو می باشد که شرکت پیمانکار جهت حفر چاه های آب، نقاطی را توسط کارشناسان خود در حاشیه رشته کوه شمالی کازرون ( احتمالا حد فاصل پارک پیروز و چاه شماره 1 تا محدوده هایی از جاده فعلی دوان که آب بهجت آباد در آنجا قرار دارد) مشخص کرده اما حفاری در آن نقاط به دلیل استقرار در کوهپایه با مشکل مواجه و مته ها به رگه های سخت سنگ برخورد می نموده اند و عملیات حفر چاه ناموفق می ماند و متوقف می گردد. تا حدی که امید مردم برای دستیابی به آب شرب از این طریق به ناامیدی و یأس می انجامد. نهایتا در میان نقاط باقیمانده، بنا به درخواست مسئولین وقت شهر (که به گفته بستگان ایشان مقامات نظامی بوده اند) مرحوم بهجت العلما استخاره نموده و محل این چاه در استخاره ایشان خوب می افتد و ایشان در محل آن نماز گذارده و دعا می نماید و از خداوند طلب یاری می نماید و کلنگ حفاری این چاه توسط ایشان به زمین زده می شود. سپس عملیات حفاری چاه با دستگاههای آنزمان آغاز می گردد که به گفته بسیاری از میانسالان، صدای دستگاههای حفاری تا شهر به گوش می رسیده است.

 با اعلام اینکه عملیات حفر چاه به مراحل امیدوار کننده رسیده و گل مرطوب از چاه استخراج می گردد، سیل مردم با شادمانی و کِل و هلهله  به آنجا سرازیر می شود و چندین شبانه روز آنجا چادر زده و به شادمانی و دعا و جشن می پردازند تا اینکه سرانجام چاه به آب می رسد و شادی مردم به اوج خود و تا مدتی به جشن و پایکوبی و هلهله و همچنین شکرگذاری و قربانی مشغول می شوند و شیرینی و شربت خیرات می کنند. مردم به نشانه قدردانی و به پاس کرامات شیخ بحرانی، نام این چاه را "بهجت آباد" (به این معنا که به واسطه بهجت العلما آباد گردیده) می نامند و از آن پس رسما به این نام شهرت می یابد. بر روی این چاه همچنین تاسیساتی استقرار می یابد و تلمبه خانه ای ساخته می شود تا توسط یک دستگاه تلمبه دیزلی و شناور، آب این چاه به شهر پمپاژ گردد. بعدها با احداث چاههای جدید در حاشیه رشته کوه شمالی (موسوم به کوه شیخ امین الدین) که امروزه به بیش از 13 حلقه چاه می رسد، بهره برداری از آب بهجت آباد متوقف می گردد که بعد از انقلاب و در سالهای اخیر این چاه اصطلاحا برقی شده و با پمپ و شناور برقی آب آن جهت استفاده مراکز نظامی که در مجاورت آن قرار دارد برداشت می شده. از حدود سه یا چهار سال قبل و یا شاید بیشتر هم به علت خشکی یا شاید دلایلی دیگر، بهره برداری از آن متوقف شده و به صورت متروک رها گردیده. امروزه قسمتهایی از تلمبه اولیه چاه با وجو آنکه قطعات متعدد آن به سرقت رفته هنوز باقی است و یادآور شادی های مردم کازرون از به آب رسیدن اولین چاه مکانیزه کازرون می باشد.

نکته جالب در خصوص آب بهجت آباد آن است که  آب این چاه حاوی بیشترین میزان فلوراید در میان تمامی آبهای قابل شرب کشور می باشد که برای سلامتی دندان و جلوگیری از پوسیدگی دندان و لثه بسیار موثر و مفید می باشد. دکتر منوچهر صیونیت در کتاب خود با عنوان " جلوگیری از فساد دندان و لثه" که در سال 1368 به چاپ رسانیده، به بررسی عوامل پوسیدگی دندان و لثه پرداخته و در بخشی از کتاب خود راههای جلوگیری از این فسادها را برشمرده و در میان روشهای عملی به بهره گیری از فلورایدی که در آبهای قابل شرب وجود دارد اشاره نموده است. ایشان در بخشی از کتاب خود، آب های تمامی استانهای کشور و شهرهایی را که میزان فلوراید موجود در آب شرب آنها قابل توجه بوده است را بر اساس آمارها و غلظت سنجی های انجام شده و رسمی کشور در آن زمان مورد مقایسه قرار داده و جالب اینکه طبق آن آبهای کازرون در میان کل آبهای کشور از این حیث دارای رتبه اول و در میان آبهای کازرون، میزان فلوراید آب بهجت آباد از بقیه بیشتر است که به عبارتی بیشترین میزان فلوراید موجود در آب در میان آبهای کشور به آب بهجت آباد اختصاص می یابد.

در صفحه 101 این کتاب که به بررسی میزان فلوراید آبهای استان فارس پرداخته، آبهای با درصد بالا بدین گونه اشاره گردیده که آبهای شرب شیراز دارای 42/0 و 37/0 میلی گرم در لیتر، آب زرقان با 70/0 میلی گرم در لیتر و برای کازرون، آب چاههای جدید شهرداری در حاشیه کوههای شمالی 80/0 میلی گرم در لیتر، آب چاههای جنوب شهرکازرون 80/0 میلی گرم در لیتر، آب چاههای جنوب شرقی کازرون82/ میلی گرم در لیتر، آب چشمه ساسان 53/0 میلی گرم در لیتر و آب چاه بهجت آباد 83/0 میلی گرم در لیتر فلوراید دارد که بیشترین میزان در سطح کشور می باشد. البته در این جدول چاه آب خام دوگنبدان بین 91/0 – 67/0 میلی گرم در لیتر و در استان کهکیلویه و بویراحمد آب خام چشمه شهرستان دهدشت دارای 99/0 میلی گرم در لیتر فلوراید می باشد که مولف کتاب در پرانتز این آبها را خام اعلام نموده که احتمالا منظور ایشان تصفیه نشده و غیر قابل شرب بودن این آبها بوده و خود مولف مشخصا با علامت پیکان آب چاه بهجت آباد را در این جدول به عنوان بهترین آب از لحاظ میزان فلوراید در سطح کشور تمیز داده است که این می تواند برای کازرون سرمایه و افتخاری ارزشمند باشد و بی تفاوت بودن نسبت به آن را که منجر به متروکه شدن این مایه حیات گردیده غیر قابل گذشت نماید.

 

تصحيح:

زمانی که بنده پیرامون مطلب "آب بهجت آباد" مشغول تحقیق و پژوهش بودم، عزیزی از بستگان کتاب دکتر صیونیت را که در خصوص درصد فلوراید آبهای ایران در آن اشاره شده بود به من معرفی نمود. متاسفانه چون این کتاب در کازرون پیدا نشد، از ایشان خواستم تا صفحات مربوطه را برایم اسکن و ایمیل نماید که ایشان زحمت این کار را کشیدند و دو صفحه از این جدول را برایم ایمیل کردند. اما باز به لحاظ کنجکاوی خودم از ایشان خواستم تا زمانی که برای تعطیلات نوروزی به کازرون سفر می کند کتاب را برایم بیاورد. در بررسی  این کتاب متوجه شدم که در قسمتهای آخر جدول درصد فلوراید آبها یعنی صفحات 104 و 105 کتاب که از دید دوست ارجمند من دور مانده، آبهای شهرهای زابل، زاهدان، ایرانشهر، ازنا و اردکان یزد با 2/1 ، 3/1 ، 4/1 ، 4/1 و 2/1 میلی گرم در لیتر حاوی بیشترین درصد فلوراید هستند و ذکر این مطلب که آب بهجت آباد از این جهت در کشور دارای رتبه اول است در مقاله بنده اشتباه بوده که بدین وسیله آنرا تصحیح و اصلاح می نمایم و از همه خوانندگان عزیز و اساتید ارجمندم عذرخواهی می نمایم. البته باز مطالعه بنده بر روی این کتاب به این نتیجه رسید که آب بهجت آباد به لحاظ میزان فلوراید در بین آب چاههای عمیق حفرشده وتصفیه شده دارای بیشترین مقدار می باشد و آب بهجت آباد به همراه آب چند شهر دیگر با ستاره و علامت پیکان متمایز گردیده اند که بنده در این کتاب توضیحی در این خصوص مشاهده ننمودم و شاید علت آن این باشد که موضوع محوری این کتاب بحث دیگری است و این مسئله تنها به صورت حاشیه ای در این کتاب مورد اشاره قرار گرفته است.

لازم به ذکر است که این جدول براساس پژوهشهای وزارت نیرو که در طول سال 1354 با همکاری اداره کل آزمایشگاهها و ادارات کل بهداشت محیط وزارت بهداری برای تعیین مقدار یون فلوئور آب های آشامیدنی نقاط مختلف کشور انجام گرفته توسط نویسنده کتاب استخراج شده است و ارقام حاصل چندین مرحله آزمایش در فصول مختلف سال است.

به هرحال امیدوارم دوستان این اشتباه سهوی بنده را مورد عفو قرار دهند.
 

پي‌نوشت:

1. البته تلاشهای نگارنده جهت دسترسی به پرونده حفر این چاه در شهرداری به دلیل گذشت مدت زمان زیاد از تاریخ عملیات آن به نتیجه نرسیده اما جناب آقای مراد مسلمی که از کارمندان با سابقه شهرداری می باشد جهت پیدا نمودن اسناد آن قولهای مساعدی داده که چنانچه به سرانجام رسید جداگانه ارائه می گردد. 

 
[بازگشت]