پایگاه خبری کازرون نیوز | kazeroonnema.ir
برای معرفی این اثر بخشی از یادداشت استاد ایرج افشار که متن کامل آن در ابتدای کتاب منتشر خواهد شد، عینا نقل می شود:
«... فارس از نظر گسترش تفکّر و آداب اهل تصوّف پس از خراسان اهمیّتی درخور پژوهش دارد. در این سرزمین بزرگانی چون ابوعبداللّه خفیف شیرازی، شیخ ابواسحاق کازرونی (شیخ مرشد)، روزبهان بقلی، امین الدین بلیانی و صاحبان خرقه و مسند دیگری که نامشان را در شدّ الازار می بینیم از قرن چهارم به بعد، صاحب نفوذ بوده و هر یک با خصایصی که از آنها ذکر شده است نه تنها در جامعه و میان مردم شهر و روستا پناه و مراد بوده اند بلکه در جریان های سیاسی و حکومتی هم مظهر و منشأ اقداماتی شده اند. بعضی از این صوفیان پایه گذار سلسه هایی بوده اند که چند قرن مریدانشان از منطقه فارس تا صفحاتی از بلاد نزدیک به دریای چین را در حوزه نفوذ خود داشتند مانند مرشدیّه که گسترش قابل توجّهی یافتند و پیوستن حاجی عمر لر به آنها حکایت از آن دارد که آوازه آن مکتب و مسلک به نواحی غربی ایران هم رسیده بوده است.
کتاب معدن الدّرر که عارف نوشاهی، معرفی کننده تفصیلی و به چاپ رساننده متن آن است، عارف دیگری را به ما می شناساند که نامی و ذکری از او برایمان مشخّص نبود. این کتاب به اصطلاح سرگذشت نامه و دربرگیرنده حالات و مقامات و کرامات و شطحیّات اوست و از زمره متونی است مانند سیرت ابن خفیف شیرازی و فردوس المرشدیه شیخ مرشد ابواسحاق که هم از لحاظ تاریخ تصوف واجد اهمیّت است و هم از اسناد محلّی بسیار مفید برای کسب اطلاعات جغرافیایی تاریخی و تاریخ اجتماعی فارس می باشد.
عارفی که معدن الدّرر به وصف خوارق عادات و کرامات و حالات او اختصاص دارد، نامش حاجی عمر لر است ملقّب به ناصرالدین که به مناسبت تعلّق خاطر یافتن به افکار سلسله مرشدیّه، از لرستان به کازرون هجرت می کند و به سنّ آن سوی صد (حتی صد و یازده) در 826 قمری از جهان درمی گذرد و برادرزاده اش این کتاب را بر اساس شنیده ها و دیده هایش به قید تألیف درمی آورد. مؤلّف بنا بر تجسّس آقای عارف نوشاهی میان 820 826 متولّد شده بود. آخرین تاریخی که در این متن دیده می شود سال 869 قمری است که مربوط به سال تولیت امام الدین محمد بن بدرالدین سلیمان دوم متولی خانقاه حاجی عمر واقع در شیراز بوده است.
عارف نوشاهی در مقدمه نام راویان اخبار مربوط به حاجی عمر، مریدان و نزدیکان و امرا و سادات و علمای معاصر او را جدا ساخته و احصا کرده است، پس در این یادداشت متعرّض آنها نمی شوم.
جز این به طور خلاصه اخبار مربوط به ادوار حیات و رفتارهای شخصی و اخلاقی حاجی را از لابلای متن بیرون کشیده و در مقدمه خود گنجانیده است؛ نیز تعلیقاتی که مصحّح بر کتاب افزوده هم از زمره موارد گشاینده و روشن کننده نسبت به معضلات متن و یاعبارت از ترجمه آیات و اقوال عربی است. جز آنها بعضی نکته ها که برای توجیه اهمیّت متن مفید تواند بود در این یادداشت عرضه می شود...».
